Vandaag plaatsten vrouwelijke medewerkers van Talpa een paginagrote advertentie in het AD met de tekst: Beste John, Het ligt niet aan de vrouwen.
De tekst van de advertentie verwoordt precies mijn gedachten na het zien van de uitzending van Boos. Aan het einde sprak Tim Hofman met John de Mol, bedenker van The Voice en grote baas bij Talpa.
Voor wie het heeft gemist: er is achter de schermen van talentenshow The Voice flink wat mis. Van ongewenste seksuele opmerkingen, grensoverschrijdend gedrag, tot grooming. Wat er bij zo’n groot tv-programma gebeurt lijkt ver van ons game-bed, maar de reactie van De Mol laat zien waar het wel vaker misgaat.
Eigenlijk gaat het bij het begin van het interview al fout. Je verwacht dat De Mol opent met een empathische boodschap voor de vrouwen die dit is overkomen. Maar nee. Hij zegt met name in de war te zijn, omdat die vrouwen niet eerder aan de bel hebben getrokken. “Dan hebben al die loketten en maatregelen dus kennelijk niet het gewenste effect gehad.” Hoe het überhaupt kan dat de vrouwen zijn lastig gevallen schijnt hij zich niet af te vragen.
Over wat de daders of de makers van The Voice fout hebben gedaan zegt hij weinig. Als hij wat zegt, is omdat Hofman ‘m daartoe dwingt. Het gaat voornamelijk over wat vrouwen niet hebben gedaan. En wat vrouwen anders moeten doen om dit soort problemen te voorkomen. Hij roept slachtoffers op om melding te doen van misstanden. Tegelijkertijd is alles wat hij zegt een reden om dat juist niet te doen.
Perceptie
De Mol benadrukt dat hij pas in 2019 voor het eerst hoorde over grensoverschrijdend gedrag. Dat hij zich negen jaar lang van geen kwaad bewust was ziet hij niet als probleem. Het lijkt voor hem eerder een teken dat het allemaal wel meevalt.
Ook ziet hij niet altijd de scheve machtsverhoudingen. Hij hamert op het feit dat zijn zwager, bandleider Jeroen Rietbergen, geen macht had binnen The Voice. Rietbergen zelf snapt de situatie een stuk beter, blijkt uit een verklaring die hij eerder deed. “Ik ben in mijn positie niet in staat iemand te bevoorrechten in het programma, ik ga uitsluitend over de muziek. Inmiddels ben ik mij er zeer bewust van geworden dat mijn eigen perceptie helemaal niet relevant is, maar veel meer de perceptie van betreffende vrouwen.”
Geen spijt
Toen in 2019 De Mol een klacht over Rietbergen kreeg heeft hij hem de huid vol gescholden, en gezegd dat hij er een volgende keer uit zou vliegen. Naar aanleiding van de klacht is er geen onderzoek is ingesteld naar de bandleider. De gedachte dat er meer aan de hand kon zijn kwam niet in De Mol op, omdat hij al 11 jaar fijn samenwerkte met Rietbergen en dit de eerste klacht was. “We hebben bij het slachtoffer gecontroleerd dat het daarna niet meer gebeurd is, en daarna heb ik ook nooit meer wat gehoord.” Daarmee was de kous af.
Rietbergen mocht blijven, want De Mol gelooft in tweede kansen. In dit geval een grove inschattingsfout. Na de waarschuwing is Rietbergen gewoon doorgegaan met het lastigvallen van kandidaten. Hij was alleen nóg voorzichtiger. Als kers op de taart zegt De Mol ook nog eens dat hij prima heeft gehandeld en dat hij geen spijt heeft dat hij Rietbergen heeft laten blijven.
“Nooit gedacht dat dat kon gebeuren”
Verder vindt De Mol dat er zowel binnen The Voice als Talpa voldoende ‘handvaten en loketten’ zijn om misstanden te melden. Hij noemt de cultuur binnen Talpa veilig “Er wordt niets getolereerd op het gebied van het lastig vallen van vrouwen.” Hoe Talpa-werknemers zich moeten gedragen staat in handleidingen, personeelsboeken en productiebijbels.
Als Hofman vraagt of er protocollen zijn voor de omgang tussen bijvoorbeeld coaches/de bandleider en de kandidaten, zegt De Mol “Ik heb echt nooit in mijn hoofd gehad dat ik coaches moet waarschuwen dat ze geen grensoverschrijdend gedrag moeten hebben. Omdat ik er überhaupt nooit aan gedacht heb dat dat kon gebeuren.”
Verplaats je eens in een ander
En daar legt hij de vinger op de zere plek. HIJ kan zich er niets bij voorstellen. Bij alles wat hij zegt gaat De Mol uit van ZIJN visie op de wereld, en het komt schijnbaar geen moment in hem op om zich eens te verplaatsen in slachtoffers. Hij is volledig blind voor de (emotionele) drempels die er zijn om misstanden te melden. Ook baseert hij zijn mening en handelen op het gedrag dat mensen naar HEM vertonen, en kan hij het zich kennelijk niet voorstellen dat mensen ook een hele andere kant kunnen hebben.
De Mol wil binnen Talpa evalueren wat er is misgegaan. Het oplossen van het probleem legt hij bij de mensen die het probleem niet veroorzaken, maar er juist onder lijden. “Ik wil een werkgroep oprichten om te bespreken wat ze kunnen doen om te zorgen dat vrouwen misstanden melden. Want als er niets gemeld wordt, dan kunnen we er niets aan doen. Zorg er voor dat je je mond opentrekt,” aldus De Mol.
Het is zo’n aardige vent
Hun mond opentrekken doen mensen alleen wanneer ze het vertrouwen hebben dat ze worden geloofd. En daarvoor lijken ze bij De Mol niet altijd aan het juiste adres. Over de meldingen over seksueel overschrijdend gedrag van Marco Borsato bij The Voice Kids zegt hij: “Als ze blijken te kloppen heb ik me in de mens Marco Borsato kennelijk ongelooflijk vergist. Als ik heel eerlijk ben heb ik nog steeds een beetje moeite om te geloven dat Marco aan kinderen zou zitten. Ik kan het me gewoon niet voorstellen.” Hoe kan hij in ’s hemelsnaam van mensen verwachten dat ze misstanden melden, wanneer hij de verklaringen van mensen die misstanden hebben gemeld zo openlijk in twijfel trekt.
Zoveel rode vlaggen
Bijna alles wat uit de mond van De Mol komt is een rode vlag. De hoogste baas ziet de valkuilen niet. Hij denkt dat hij met het optekenen van regeltjes en openen van loketten het probleem oplost. En hij legt de verantwoordelijkheid voor het aanpakken van het probleem bij de slachtoffers. De uitdrukking ‘voorkomen is beter dan genezen’ lijkt hem vreemd.
In de uitspraken van De Mol hoor ik veel overeenkomsten met uitspraken van mensen als Kotick en Guillemot. “We hebben deze klachten niet eerder gehoord. Onze bedrijfscultuur is veilig. Als mensen misstanden niet melden kunnen we niets doen.” Dan ben je niet alleen toondoof, maar ook nog eens stekeblind voor de echte problemen.