Kenney Vleugels heeft het Nationaal Archief Educatieve Games opgezet. Hiermee wil hij een belangrijk element toevoegen aan de archieven die bibliotheken en Beeld en Geluid hebben: “Games moeten gespeeld kunnen worden.”
Vleugels zet het project breed in en trekt niet een hele strakke lijn tussen interactieve educatieve software en educatieve games. “Bij een archief is het niet de bedoeling dat de inhoud op kwaliteit wordt getoetst,” legt hij uit. “Geloof me, veel games zouden het dan niet halen… De educatieve waarde is uiteindelijk een vorm van kwaliteit. Vaak is het makkelijk om te toetsen of de software gebruikt maakt van ‘gamification’, maar uiteindelijk is dit ook erg breed want elke quiz of toets zou hier ook in bepaalde vorm aan voldoen.”
Waar te beginnen…
Die brede insteek betekent dat het te archiveren aanbod enorm is. Waar begin je dan? “Er zijn helaas geen duidelijke lijsten van beschikbare titels die voldoen aan de eisen van het archief, dus simpelweg bij de letter A beginnen zit er niet in,” zegt Vleugels. “Daarom heb ik direct de hulp van anderen ingeroepen om lijsten van games te maken die ze zelf nog hun uit jeugd konden herinneren. Vanuit daar worden meer series en uitgevers gevonden die dan stuk voor stuk in het archief worden opgenomen. Vaak controleren we bij bestaande naslagwerken welke andere titels er nog zijn. Zelfs met ons kleine aantal van bijna 300 games merken we dat we steeds vaker op bepaalde vlakken nét iets completer zijn dan bestaande archieven.”
Games moet je spelen
Ook denkt Vleugels dat de manier van archiveren beter kan. “De bestaande archieven geven maar mondjesmaat informatie over de werken die ze archiveren. In het beste geval ligt er een verdwaalde cd-rom bij een bibliotheek in de buurt of is een game beschikbaar ter inzage op een centrale locatie. Games moeten natuurlijk gespeeld kunnen worden. Hoewel het vanwege rechten en techniek lastig is om games speelbaar te houden, zijn er toch manieren om dit mogelijk te maken. Denk bijvoorbeeld aan het delen van shareware of demo versies, gameplay video’s maken of een emulator voor oudere versies van besturingssystemen. Dat is ook waar ik dit archief sterk in wil maken; het moet een naslagwerk worden waar je naast de gebruikelijke informatie ook schermafbeeldingen, video’s en speelbare versies kan vinden.”
Niet alles tegelijk
Om het enigszins behapbaar te houden focust het archief zich in eerste instantie op games tot en met 2005. Vleugels legt uit: “Het is in de beginfase van het archief belangrijk om een limiet te stellen om te bepalen welke games er wel of niet worden opgenomen. De jaartallen zijn daarbij een makkelijke eigenschap aangezien er niet over getwist kan worden of een bepaalde game voldoet, in tegenstelling tot andere eigenschappen, zoals de educatieve waarde van een game.”
Daarnaast is er een logistieke reden. “Games die rond het jaar 2000 zijn uitgebracht zijn nog vaak te vinden bij kringloopwinkels of op Marktplaats. Ze zijn prima speelbaar, en dat maakt het archiveren veel makkelijker in tegenstelling tot bijvoorbeeld games voor mobiele platformen. Daar betekent een verwijdering uit een online winkel vaak dat de game compleet verdwijnt en op geen enkele manier meer speelbaar is. Vooral op het gesloten iOS platform van Apple. Dat maakt het archiveren enorm lastig en zorgt er voor dat er bij het merendeel van de titels maar schaarse informatie te vinden zou zijn. Vandaar dat de focus nu vooral bij cd-roms en andere fysieke media ligt.”
Plannen voor de toekomst
Vleugels hoopt in de toekomst het archief verder uit te breiden. “We willen de games van Nederlandse bodem extra aandacht geven door niet alleen de game zelf te archiveren maar ook te zoeken naar interessante anekdotes over de ontwikkeling of concepten en prototypes. In latere stadia willen we ook alle Nederlandse producties in het archief opnemen, ongeacht of ze educatieve waarde hebben. Alhoewel we wel al merken dat de meeste games in de educatieve hoek te vinden zijn, het was en blijft een populaire tak in de Nederlandse game ontwikkeling.”
(Beeld bovenaan: Meesters van de Macht van IJsfontein, een van de games in het archief)
